TOKİ gizliyor, Sayıştay deşifre ediyor, uzmanlar uyarıyor.

Meltem Yılmaz/Cumhuriyet

Başbakanlık Toplu Konut İdaresi Başkanlığı’nın (TOKİ) yılda iki kez düzenlediği memnuniyet anketleri, TOKİ konutlarına ilişkin toz pembe tablolar çiziyor.

TOKİ Başkanı Erdoğan Bayraktar, söz konusu anketlere ilişkin yaptığı açıklamada, TOKİ konutlarında oturanların 5 yıllık değerlendirilmesi sonucunda, yüzde 65 oranında bir memnuniyet ölçüsü çıktığını dile getirmişti. Ancak Sayıştay’ın TOKİ raporunda yer alan veriler, tam tersi sonuçlar ortaya koyuyor.

Sayıştay’ın raporunda yer verdiği anket sonuçlarına göre, TOKİ’den konut alanların yüzde 72’si, kullanılan malzemenin kalitesiz olduğu görüşünü dile getiriyor. Katılımcıların yüzde 63’ü tuvalet, banyo ve mutfağın kullanışsız olduğunu düşünüyor.

Raporda, TOKİ konutlarının yalnızca fiziki yapısı değil, yönetim şekli de vurgulanıyor. “TOKİ tarafından oluşturulan geçici site yönetimlerinin çalışmalarından memnun musunuz” sorusuna, yüzde 73.7“Hayır” diyor.

TOKİ’nin memnuniyet anketleri ile Sayışta raporunun zıt sonuçlar vermesi, uzmanların da dikkatini çekti. TMMOB İnşaat Mühendisleri Odası Adana Şube Başkanı Nazım Biçer, Sayıştay raporunun daha sağlıklı ve güvenilir olduğunu ifade ederek “Bizim de aldığımız duyumlar, TOKİ evlerine ilişkin olumsuzluğun arttığı yönünde. Öte yandan Türkiye son yıllarda zaten inşaat sektörü üzerinden giden bir ekonomi, bir de TOKİ’nin serbest piyasanın en büyük rakibi haline gelmesi, halihazırda sıkıntılı olan piyasaları daha da sıkıntıya sokacaktır” diye konuştu.

Piyasada ‘TOKİ kapıları, TOKİ boyası’

TMMOB İnşaat Mühendisleri Odası Genel Başkanı Nevzat Ersan ise TOKİ’nin yapı denetim sisteminin dışında tutulmasının “manidar” olduğunu belirterek “Bizler, inşaat mühendisleri olarak TOKİ konutlarını sık sık inceliyoruz, bu konuda raporlarımız da var. Konut sahiplerinin TOKİ’den memnun olmadığı aşikar”dedi.

Ersan şöyle devam etti

“Bugün piyasada ‘TOKİ boyası’, ‘TOKİ kapıları’ diye bir sektör oluştu. Bu malzemeler yaygın olarak satılıyor ve ucuz konut inşa etmek isteyen müteahhitler bu malzemelerden kullanıyor. Öte yandan AKP iktidarının çıkardığı bir yapı denetim sistemi var. Ama TOKİ konutları bu sistemin dışında tutuluyor, yani denetlenmiyor. Bu TOKİ konutlarının denetlenmemesini manidar olarak görüyoruz. TOKİ, ‘biz kendi kendimizi denetliyoruz’ diye bir savunma yapıyor.”

TOKİ’ye ilişkin artan şikâyetlerin, bu konutların doğru denetlenmediğinin göstergesi olduğuna dikkat çeken Ersan, “Vatandaş buralardan bir şekilde başını sokacak bir konut elde etti, ama şikâyetler de artıyor” ifadelerini kullandı.

KUTU: 5 yılda 15 bin konut iade

Sayıştay raporunda TOKİ’den konut satın alıp da çeşitli nedenlerle iade edenlerle ilgili istatistiki bilgilere de yer verildi. Buna göre 2009’da 5 bin 645, 2010’da 4 bin 822, 2011’de 3 bin 181, 2012’de ise 1687 konut ve işyeri TOKİ’ye iade edildi. TOKİ hak sahiplerine iadeler karşılığında toplam 350 milyon lira ödeme yaptı.